เจ้าของหรือผู้บริหารธุรกิจเอสเอ็มอีในปัจจุบันน่าจะได้รับรายงานทางการเงินจากฝ่ายบัญชีการเงินของบริษัทเป็นประจำอยู่แล้วทุกเดือน เพื่อให้ผู้บริหารรับทราบสถานะและแนวโน้มของธุรกิจที่เป็นปัจจุบันเปรียบเทียบกันในเดือนหรือช่วงเวลาที่ผ่านมา

 

แต่อาจมีผู้บริหารน้อยรายที่จะอ่านงบการเงินประจำเดือนเพื่อทำให้มองเห็นหรือพยากรณ์อนาคตข้างหน้าของธุรกิจเพื่อเตรียมหาการแก้ไข ป้องกัน รับมือ หรือเร่งมือ เพื่อให้ธุรกิจสามารถก้าวต่อไปได้อย่างมั่นคงแข็งแรง

 

หัวใจสำคัญอย่างหนึ่งของงบการเงินธุรกิจ ก็คือ ข้อมูลที่เรียกกันว่า “อัตราส่วนทางการเงิน” ซึ่งในบางครั้งอาจไม่ปรากฏในตัวงบการเงินโดยตรง แต่อาจต้องนำข้อมูลในงบมาแยกคำนวณภายนอกต่างหากอีกขั้นหนึ่ง

 

อัตราส่วนทางการเงิน อาจแบ่งออกเป็นหมวดต่างๆ ตามลักษณะงานหรือหน้าที่ทางธุรกิจที่แตกต่างกัน ได้เป็นกลุ่มใหญ่ๆ ได้เป็น

 

1)หมวดเกี่ยวกับการขยายตัวของธุรกิจ

 

2)หมวดเกี่ยวกับมูลค่าและการด้อยค่าของสินทรัพย์โดยรวมของธุรกิจ

 

3)หมวดเกี่ยวกับการกำกับดูแลกิจการที่ดีของธุรกิจ

 

4)หมวดเกี่ยวข้องประสิทธิภาพการทำงานประจำของพนักงาน

 

5)หมวดเกี่ยวกับความยั่งยืนและการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม

 

ซึ่งมีรายตัวอย่างรายละเอียดของอัตราส่วนทางการเงินที่ควรให้ความสนใจหรือติดตาม ดังนี้

 

(1)หมวดเกี่ยวข้องการขยายตัวของธุรกิจ ซึ่งได้แก่การติดตามข้อมูลยอดขาย รายได้ และกำไรขาดทุนจากการดำเนินธุรกิจ โดยดูจาก

 

อัตรากำไรขั้นต้น :

บอกให้ทราบถึงผลกำไรหรือขาดทุนจากการขายสินค้าหรือการบริการเพียงอย่างเดียว ซึ่งวัดได้จากตัวเลย ยอดขาย หักด้วยต้นทุนขาย ซึ่งหมายถึงต้นทุนทั้งหมดที่เกี่ยวข้องกับ การผลิตที่รวมต้นทุนวัตถุดิบ, ค่าแรงฝ่ายผลิต และค่าใช้จ่ายในการผลิตอื่นๆ เช่น ค่าเช่าโรงงาน, ค่าเสื่อมราคาเครื่องจักร, ค่าสาธารณูปโภค (ไฟฟ้า, น้ำ) ฯลฯ ที่ใช้ในการผลิต ในกรณีที่ไม่มีการผลิต จะหมายถึงต้นทุนทั้งหมดที่ใช้ไปเพื่อจัดซื้อสินค้ามาขาย (รวมถึงค่าขนส่ง)

 

อัตรากำไรขั้นต้น คำนวณได้จากสูตร (ยอดขาย - ต้นทุนขาย) ÷ ยอดขาย x 100 (%) :

 

อัตราส่วนนี้จะบอกให้ทราบความสามารถในการควบคุมต้นทุนการผลิตหรือการหาซื้อสินค้ามาขาย ทำให้สามารถตัดสินใจในเรื่องการกำหนดราคาขาย การให้เครดิตเงินเชื่อแก่ลูกค้า หรือการตัดสินใจเพิ่มหรือลดราคาเพื่อสร้างกลยุทธ์การขายให้เพิ่มขึ้นได้

 

หากเจ้าของหรือผู้บริหารธุรกิจเอสเอ็มอีไม่ต้องการคำนวณตัวเลขนี้เอง ขอแนะนำให้ฝ่ายบัญชีรายงานตัวเลขนี้มาให้ทราบเป็นประจำตามงวดบัญชีด้วยก็ได้

 

อัตรากำไรสุทธิ บอกให้ทราบถึงผลกำไรขาดทุนจากการขายโดยรวมต้นทุนและค่าใช้จ่ายทุกชนิดที่เกิดขึ้น ในรวมถึงค่าดอกเบี้ยจ่าย และค่าภาษี ของบริษัทในงวดบัญชีนั้นๆ โดยปกติในงบการเงินจะต้องรายงานตัวเลขกำไรสุทธิของกิจการไว้เสมอ โดย อัตรากำไรสุทธิ = กำไรสุทธิ ÷ ยอดขาย x 100 (%)

 

อัตรากำไรสุทธิ จะบอกถึงความสามารถในการทำกำไรโดยรวมของธุรกิจ เพื่อช่วยชี้วัดว่าธุรกิจสามารถเปลี่ยนรายได้ให้เป็นกำไรสุทธิได้มากน้อยเพียงใด

 

บทความชุดนี้ จะทยอยนำเสนอเกี่ยวกับ “อัตราส่วนทางการเงิน” ที่เจ้าของหรือผู้บริหารธุรกิจเอสเอ็มอีควรทราบเพื่อนำไปใช้พยากรณ์และกำหนดทิศทางของธุรกิจในเชิงกลยุทธ์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

 

ในตอนต่อไป จะกล่าวถึงตัวเลขแสดง อัตราเติบโตของยอดขาย อัตรากำไรจากการดำเนินธุรกิจ และ จุดคุ้มทุน เพื่อบอกให้ทราบว่าผู้บริหารควรปรับปรุงธุรกิจอย่างไรจึงจะคุ้มค่าเหนื่อยและทุนที่ลงไป

 

หากตรวจพบว่า งบการเงินของท่านยังไม่มีการรายงานและกล่าวถึงเรื่องเหล่านี้ ก็สามารถมอบหมายงานเพิ่มให้ฝ่ายบัญชีการเงินของบริษัทเพิ่มเติมข้อมูลเหล่านี้ให้ท่านทราบโดยทันที

 

ที่มา กรุงเทพธุรกิจ

วันที่ 2 กรกฏาคม 2568