บริษัทรถยนต์ไฟฟ้า (EV) จีนประกาศการลงทุนตั้งโรงงานผลิตรถยนต์ในหลายประเทศ ซึ่งแต่ละประเทศมีข้อกำหนดสัดส่วนบังคับใช้ชิ้นส่วนที่ผลิตในประเทศ (Local Content Requirements : LCR) เพื่อหวังให้เกิดการจ้างงานและเงินหมุนเวียนในประเทศ

 

แต่ความปั่นป่วนอาจจะเกิดขึ้นในอีกไม่นาน เมื่อบริษัทรถจีนอาจไม่สามารถปฏิบัติตามข้อกำหนดได้ เพราะฝั่งรัฐบาลจีนพยายามจะให้รถจีนผลิตภายในประเทศเป็นหลัก

 

เมื่อเร็ว ๆ นี้ มีข่าวออกมาว่ารัฐบาลจีนได้ออกคำเตือนให้ผู้ผลิตรถยนต์จีนตรวจสอบให้แน่ใจ ว่าเทคโนโลยียานยนต์ไฟฟ้าขั้นสูงยังคงถูกเก็บรักษาไว้เป็นอย่างดีภายในประเทศ หรือแปลอีกทีว่า ห้ามเปิดเผยแพร่งพราย ห้ามนำองค์ความรู้ที่มีอยู่ออกไปผลิตนอกประเทศ เพราะเกรงจะรั่วไหล

 

ตามรายงานข่าวของบลูมเบิร์ก (Bloomberg) กระทรวงพาณิชย์จีนได้เรียกประชุมบริษัทรถยนต์เมื่อเดือนกรกฎาคมที่ผ่านมา และได้แนะนำให้ผู้ผลิตรถยนต์จีนเพียงแค่ส่งออกชิ้นส่วนรถยนต์ที่ผลิตในจีนไป “ประกอบ” ในโรงงานต่างประเทศเท่านั้น ไม่ให้ผลิตชิ้นส่วนสำคัญในต่างประเทศ 

 

คำเตือนจากรัฐบาลจีนเกิดขึ้นในขณะที่บริษัทรถยนต์ไฟฟ้าจีนหลายบริษัท ทั้งบีวายดี (BYD) เชอรี่ (Chery) จีลี่ (Geely) มีแผนจะสร้างโรงงานผลิตในหลายประเทศ ทั้งสเปน ไทย ฮังการี เม็กซิโก บราซิล และตุรกี เพื่อขยายโอกาสการขายในตลาดท้องถิ่นภูมิภาคนั้น ๆ

 

นอกจากนั้น จีนยังได้ระบุประเทศที่จีนกังวลเป็นพิเศษด้วย โดยในการประชุมดังกล่าว บริษัทรถยนต์ได้รับแจ้งว่าไม่ควรลงทุนที่เกี่ยวข้องกับรถยนต์ในอินเดีย และตุรกีก็เป็นอีกประเทศที่จีนกำหนดว่า ผู้ผลิตรถยนต์ที่ต้องการลงทุนในตุรกีควรแจ้งกระทรวงอุตสาหกรรมและเทคโนโลยีสารสนเทศ ซึ่งเป็นหน่วยงานกำกับดูแลอุตสาหกรรมอีวีของจีนก่อน รวมถึงต้องแจ้งสถานทูตจีนในตุรกีก่อนด้วย

 

ทั้งนี้ “คำเตือน” ให้คงการผลิตหลักไว้ในประเทศจีนที่ทางการจีนเรียกประชุมและกล่าวกึ่งแนะนำกึ่งเตือนนี้ ทำผ่านวิธีการที่เรียกว่า “window guidance” เป็นการเตือนอย่างไม่เป็นทางการ โดยทั่วไปแล้ว หากบริษัทไม่ปฏิบัติตามจะไม่ได้รับการลงโทษ แต่ก็ไม่มีอะไรการันตีได้ว่าทางการจีนจะไม่ยกระดับจาก “คำเตือน” เป็น “คำสั่ง” 

 

หากทางการจีนยกระดับออกเป็น “คำสั่ง” ที่เข้มงวดขึ้นมาจริง ๆ ก็ย่อมจะส่งผลเสียต่อความพยายามขยายตลาดต่างประเทศของผู้ผลิตอีวีจีนที่เลือกไปลงทุนในต่างประเทศเพื่อเลี่ยงภาษีนำเข้า

 

ขณะเดียวกัน ก็จะสร้างความปั่นป่วนให้กับข้อตกลงการลงทุนที่บริษัทรถยนต์จีนได้ทำไว้กับรัฐบาลของประเทศต่าง ๆ (รวมทั้งไทย) ที่มีการกำหนดสัดส่วนบังคับใช้ชิ้นส่วนที่ผลิตในประเทศ/กลุ่ม เพราะน่าจะเป็นไปได้ยากที่บริษัทรถยนต์จีนจะสามารถปฏิบัติตามข้อกำหนดได้ เมื่อคำเตือนของรัฐบาลจีน คือไม่ควรผลิตนอกประเทศ ซึ่งรวมถึงการที่บริษัทชิ้นส่วนที่สำคัญของจีนไม่สามารถออกมาตั้งโรงงานผลิตนอกประเทศได้ด้วย ดังนั้น จะเหลือก็เพียงโรงงานประกอบรถยนต์ขั้นสุดท้ายเท่านั้น

 

เมื่อเป็นเช่นนี้ ประเทศที่ดึงดูดจีนเข้าไปตั้งโรงงานได้ ก็จะไม่ได้รับประโยชน์ทางเศรษฐกิจมากเท่าที่หวังไว้

 

เมื่อเร็ว ๆ นี้ วาลดิส ดอมโบรฟสกีส์ (Valdis Dombrovskis) รองประธานคณะกรรมาธิการยุโรป กล่าวเตือนในการให้สัมภาษณ์กับไฟแนนเชียล ไทม์ส (Financial Times) ว่าการเปิดโรงงานของบริษัทอีวีจีนจะให้ผลประโยชน์แก่ยุโรปจริง ๆ ก็ต่อเมื่อบริษัทรถจีนสามารถปฏิบัติตามกฎแหล่งกำเนิดของสินค้า (Rule of Origin) ซึ่งกำหนดมูลค่าขั้นต่ำของการผลิตในสภาพยุโรปได้ แต่หากค่ายรถจีนใช้โรงงานในสหภาพยุโรปเป็นเพียงโรงงานประกอบ ก็จะไม่เกิดประโยชน์ต่อยุโรปเท่าไรนัก

 

สำหรับประเทศอื่น ๆ ก็คงไม่ต่างกันกับที่รองประธานคณะกรรมาธิการยุโรปมอง

 

ที่มา ประชาชาติธุรกิจ

วันที่ 15 กันยายน 2567