ด้วยประชากรจำนวนมหาศาล จีนจึงเป็นตลาดที่หลายคนหมายปอง แต่การเข้าไปทำธุรกิจกับคนจีนนั้น นอกจากกฎระเบียบ ขั้นตอน หรือปัจจัยแวดล้อมต่าง ๆ ในทางธุรกิจแล้ว ในแง่ของวัฒนธรรมก็เป็นสิ่งที่สำคัญไม่แพ้กัน หากไม่เรียนรู้ให้เข้าใจ ก็จะกลายเป็นอุปสรรคในการดำเนินธุรกิจได้

 

ระวังการใช้ชื่อประเทศ :

 

สาธารณรัฐประชาชนจีน มี 23 มณฑล 4 นครเทศบาล 5 เขตปกครองตนเอง และ 2 เขตบริหารพิเศษ หากจะใช้คำว่า “ประเทศ” ก็คือ “สาธารณรัฐประชาชนจีน” ไม่มีประเทศไต้หวัน ประเทศฮ่องกง เพราะตามนโยบายจีนเดียว ไต้หวันถือเป็นหนึ่งใน 23 มณฑล ฮ่องกงก็เป็นเพียงเขตบริหารพิเศษ หากไม่ระมัดระวัง อาจจะถูกต่อต้านและขายสินค้าในจีนไม่ได้

 

guānxi :

 

จีนให้ความสำคัญอย่างมากในเรื่อง guānxi (Connection หรือ Relationship) การพบปะกันครั้งแรก คนจีนมักจะถามว่า “ใครแนะนำมา” ซึ่งหากมีผู้ใหญ่ เพื่อน หรือญาติพี่น้องของคู่ค้าแนะนำมา ก็จะเป็นสะพานเชื่อมต่อได้ง่ายขึ้น หรือแม้กระทั่งเป็น Connection จากบริษัทตัวแทน หรือจากงานแสดงสินค้า ก็จะเป็นการเปิดความสัมพันธ์ที่ดีต่อกันได้

 

เวลา :

 

นิสัยของคนจีน มักจะมาก่อนเวลานัดเสมอ ดังนั้น เมื่อมีการนัดหมายกัน เราก็ควรไปก่อนเวลาด้วยเช่นกัน นอกจากนั้น ในช่วงเวลา 12.00-14.00 โดยทั่วไปคนจีนจะไม่ปฏิบัติงาน ดังนั้น จึงไม่ควรนัดหมายหรือติดต่องานในช่วงเวลาดังกล่าว เพราะถือเป็นการเสียมารยาท และให้ข้อสังเกตว่า เมื่อมีการพบปะกันในสถานที่นัดหมาย ผู้ที่เดินเข้ามาเป็นคนแรก มีโอกาสที่คน ๆ นั้น จะมีตำแหน่งสำคัญที่สุด

 

นอกจากนั้น ในเรื่องการนัดหมาย ให้ระวังเรื่องวันหยุดตามเทศกาลต่าง ๆ ของจีน ซึ่งจะไม่ตรงกับไทยและวันหยุดสากล

 

การเรียกชื่อ การพบปะพูดคุย :

 

นามบัตร : 

ชื่อภาษาจีนบนนามบัตร จะขึ้นด้วย “แซ่” เว้นวรรค แล้วตามด้วยชื่อ ซึ่งความยากในสมัยก่อน คือ ชื่อที่ปรากฏนั้นไม่ได้บอกว่าเป็นชายหรือหญิง แต่ปัจจุบันสามารถ search หาได้ก่อน ส่วนตัวอักษรภาษาจีนที่ใช้ ในสาธารณรัฐประชาชนจีน จะนิยมใช้อีกษรจีนตัวย่อ (simplified chinese) สำหรับการเรียกชื่อ ก็จะคล้ายกับภาษาอังกฤษที่เรียกด้วยนามสกุล (แซ่)

 

การพบปะพูดคุย :

เรื่องเหล่านี้ เป็นเรื่อง Sensitive และจะไม่นำมาเป็นหัวข้อการสนทนา ได้แก่ ศาสนา การเมือง การปฏิวัติวัฒนธรรมกับเหมาเจ๋อตง ปัญหาไต้หวัน ปัญหาทิเบต สิทธิส่วนบุคคลการทารุณสัตว์ ส่วนในการประชุม คนจีนจะชอบพูดเรื่องที่เกี่ยวกับตัวเลข จำนวนประชากร ขนาดพื้นที่ GNP GDP ผลประกอบการของบริษัท

 

 

งานเลี้ยงและการมอบของที่ระลึก :

 

พฤติกรรมในงานเลี้ยงของคนจีน :

โดยทั่วไปจะมีความแตกต่างกันระหว่างข้าราชการกับนักธุรกิจ ดังนี้

 

-ข้าราชการ โดยทั่วไปจะกินเลี้ยงได้ แต่จะไม่ดื่มเหล้า และระหว่างกินเลี้ยงจะไม่คุยงาน ที่สำคัญคือจะไม่รับของขวัญ

 

-นักธุรกิจ ผู้ประกอบการ โดยทั่วไปจะชวนเรากินเลี้ยง และดื่มเหล้า โดยระหว่างกินเลี้ยงจะชวนคุยเรื่องงานด้วย ส่วนเรื่องของขวัญมีโอกาสรับของขวัญ และจะเอาของขวัญมาให้เราด้วย

 

มารยาทในการกิน :

เช่น อย่าเอาตะเกียบปักบนชามข้าว เพราะจะดูเหมือนการปักธูป ส่วนการดื่ม ถ้าดื่มเหล้าได้และแน่ใจว่าไหวก็เต็มที่ได้เลย ถ้าไม่ไหว ก็ให้บอกไปตรง ๆ ว่า ป่วย หรือดื่มไม่ได้

 

การมอบของที่ระลึก :

สมัยก่อนคนจีนจะไม่มอบนาฬิกาที่มีเส้นผ่าศูนย์กลางหนาเกิน 60x80 mm. เพราะไปพ้องเสียงกับคำที่มีความหมายไม่ดี คนจีนไม่นิยมให้รองเท้า ร่ม หรือสาลี่ เพราะพ้องเสียงกับคำที่มีความหมายไม่ดีเช่นกัน นอกจากนั้น กระดาษห่อของขวัญก็จะไม่ใช้สีขาวอีกด้วย

 

Platform ของจีน :

 

ประเทศจีนมี Platform ต่าง ๆ เป็นของตัวเอง ซึ่งคนไทยอาจจะไม่คุ้นเคยเท่าไรนัก ดังนั้น ควรทำความเข้าใจกับ Platform เหล่านี้ รวมทั้งศึกษากฎ กติกา มารยาทในการใช้ด้วย เพื่อไม่ให้เกิดปัญหาในการใช้งาน

 

ทั้งหมดที่กล่าวมา เป็นข้อควรระวังสำหรับการเข้าไปทำธุรกิจกับจีน แม้บางเรื่องอาจดูเป็นเรื่องเล็กน้อย แต่จริง ๆ แล้ว “สำคัญมาก” ต้องระมัดระวังเป็นอย่างมาก หรืออาจหาบริษัทที่ปรึกษามืออาชีพ ซึ่งมีความชำนาญในการทำธุรกิจกับจีน ก็เป็นทางเลือกที่ดีอย่างหนึ่ง

 

ที่มา thaichamber.org

วันที่ 12 ธันวาคม 2567