ก่อนหน้านี้เราได้ยินข่าวกันมาพักใหญ่ว่า Apple จะเพิ่มการผลิตในอินเดีย เพื่อกระจายความเสี่ยงของห่วงโซ่อุปทาน เพราะความตึงเครียดระหว่างสหรัฐอเมริกากับจีนที่ทวีรุนแรงขึ้น ส่วนเหตุผลเรื่องการขยายตลาดในอินเดียมักจะไม่ถูกไฮไลต์ แม้ว่าพิจารณาดูแล้วน่าจะมีน้ำหนักไม่น้อยไปกว่ากัน หรืออาจจะมากกว่าด้วยซ้ำ 

 

ในความเป็นจริง Apple กำลังตั้งเป้าหมายให้ประเทศอินเดียซึ่งมีประชากร 1,400 ล้านคนช่วยฟื้นการเติบโตของรายได้ทั่วโลก และเป็นที่ขยายฐานการผลิตนอกประเทศจีน กล่าวคือ มองเป็นทั้ง “ตลาด” และ “โรงงาน” ในเวลาเดียวกัน 

 

Apple เพิ่งเปิด Apple Store แห่งแรกในประเทศอินเดียในวันนี้ (18 เมษายน 2566) ชื่อว่า Apple BKC ตั้งอยู่ใน Bandra Kurla Complex ย่านการเงิน ศิลปะ และความบันเทิงอันคึกคักในนครมุมไบ และจะเปิดแห่งที่สองในวันพฤหัสบดีที่ 20 เมษายน 2566 ที่กรุงนิวเดลี

 

 

ก่อนหน้านี้ Apple เข้าไปทำตลาดในอินเดียมาแล้วนับถึงปัจจุบันก็เป็นเวลา 25 ปี โดยการขายผ่านพันธมิตรมาตลอด ตามที่กฎหมายอินเดียกำหนด ก่อนที่ Apple จะเปิดร้านค้าออนไลน์เมื่อวันที่ 23 กันยายน 2563 ซึ่งได้รับการตอบรับจากผู้บริโภคในอินเดียเป็นอย่างดี

 

ในสามเดือนแรกของปีนี้ ยอดขายของ Apple ในอินเดียทำสถิติสูงสุดใหม่เกือบ 6,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐ เน้นย้ำความสำคัญที่เพิ่มขึ้นของอินเดียในฐานะตลาด 

 

ขณะที่ความต้องการซื้อสินค้าเทคโนโลยีทั่วโลกชะลอตัว Apple จึงมองว่าการเพิ่มจำนวนชนชั้นกลางที่มีกำลังซื้อในอินเดียเป็นโอกาสที่น่าสนใจอย่างยิ่ง  

 

ตอนนี้ อินเดียเป็นตลาดสมาร์ทโฟนที่ใหญ่เป็นอันดับ 2 ของโลก ซึ่งในจำนวนผู้ใช้สมาร์ทโฟนเกือบ 700 ล้านคนในอินเดีย มีเพียง 4% เท่านั้นที่ใช้ iPhone ของ Apple เนื่องจากส่วนใหญ่ยังใช้แบรนด์ในท้องถิ่นที่ราคาถูกกว่า และแบรนด์จากจีนกับเกาหลีใต้ก็ได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นในหมู่ผู้บริโภคที่คำนึงถึงเรื่องราคา-ค่าใช้จ่าย 

 

ตามรายงานของ Counterpoint Research ในแง่จำนวนหน่วยการขาย Xiaomi เป็นแบรนด์ที่ครองตลาดสมาร์ทโฟนในอินเดียเมื่อปี 2565 ตามมาด้วย Samsung, Vivo, Realme และ Oppo ขณะที่ iPhone ของ Apple ไม่ได้อยู่ในกลุ่มผู้นำ แต่ในแง่มูลค่า ไอโฟนอยู่ในอันดับ 2 รองจากแบรนด์ Samsung จากเกาหลีใต้ 

 

ถึงอย่างนั้น iPhone ก็ยังมีโอกาสอีกมากที่จะเพิ่มการขายในอินเดียตามกำลังซื้อของชาวอินเดียที่มีแนวโน้มเพิ่มขึ้น

 

อนุรัก รานา (Anurag Rana) นักวิเคราะห์ของ Bloomberg Intelligence บอกคาดการณ์ว่า ยอดขายไอโฟนในอินเดียอาจเพิ่มขึ้น 17% ต่อปีในทศวรรษข้างหน้า โดย Apple จะมีรายได้จากการขายในอินเดียแตะ 30,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐ เนื่องจากชนชั้นกลางในอินเดียจะมีฐานะร่ำรวยมากขึ้น และเลือกใช้สมาร์ทโฟนที่มีราคาสูงขึ้น รวมถึงมองว่าสิ่งจูงใจจากรัฐบาลอินเดียจะขับเคลื่อนการเติบโตของเศรษฐกิจเพิ่มขึ้นด้วย

 

การที่ Apple ผลักดันการค้าปลีกในอินเดียที่เกิดขึ้นพร้อมกับการขยายการผลิตในอินเดีย มีเหตุผลเบื้องหลังที่ไม่ใช่เพียงการกระจายความเสี่ยงออกจากจีนเท่านั้น แต่อย่างที่กล่าวไปแล้วว่าเหตุผลเรื่องการขยายตลาดนั้นสำคัญมากพอ ๆ กัน หรืออาจจะมากกว่า 

 

เหตุผลที่ผลักดันให้ Apple ต้องเพิ่มการผลิตในอินเดียก็คือ กฎหมายของอินเดียที่ปกป้องธุรกิจในประเทศ หากธุรกิจจากต่างชาติจะเข้าไปก็ต้องมีอะไรไปแลก กล่าวคือ ถ้าอยากเข้าไปขายสินค้าก็ต้องผลิต ซื้อวัสดุ-วัตถุดิบ และจ้างงานในประเทศด้วย นั่นเป็นเหตุผลที่ Apple เพิ่งจะมี Apple Store ในประเทศอินเดีย ทั้งที่ Apple เองก็อยากเข้าไปเปิดนานแล้ว

 

 

กฎหมายที่ว่านั้นคือ กฎหมายการทำธุรกิจค้าปลีกของบริษัทต่างชาติในประเทศอินเดีย ซึ่งในอดีตกำหนดไว้ว่า บริษัทค้าปลีกต่างชาติสามารถถือหุ้นในธุรกิจค้าปลีกประเภทจำหน่ายสินค้ายี่ห้อเดียว (SingleBrand Retailers) ได้สูงสุด 51% และไม่อนุญาตให้ถือหุ้นในธุรกิจค้าปลีกประเภทจำหน่ายสินค้าหลายยี่ห้อ (Multi-Brand Retailers) เลย 

 

จนกระทั่งวันพฤหัสบดีที่ 24 พฤศจิกายน 2554 คณะรัฐมนตรีของอินเดียมีมติให้ผ่อนคลายสัดส่วนการถือหุ้นของบริษัทค้าปลีกต่างชาติในธุรกิจค้าปลีกของอินเดียโดยอนุญาตให้บริษัทค้าปลีกต่างชาติเพิ่มสัดส่วนการถือหุ้นในธุรกิจค้าปลีกประเภทที่จำหน่ายสินค้ายี่ห้อเดียว (SingleBrand Retailers) จาก 51% เป็น 100% และสามารถถือหุ้นในธุรกิจค้าปลีกประเภทจำหน่ายสินค้าหลายยี่ห้อ (Multi-Brand Retailers) ได้ 51% 

 

การผ่อนคลายนี้เองที่เปิดทางให้ Apple สามารถเข้าไปเปิด Apple Store ที่บริษัทดำเนินการเองเต็มรูปแบบไม่ต้องทำผ่านพันธมิตร โดยมีเงื่อนไขข้อสำคัญที่กระทรวงพาณิชย์และอุตสาหกรรมอินเดียกำหนดไว้ 6 ข้อ ได้แก่ 

 

1).สงวนสิทธิไว้สำหรับรัฐบาลในการกำหนดให้บริษัทค้าปลีกต่างชาติต้องรับซื้อและจัดจำหน่ายผลิตผลทางการเกษตรจากเกษตรกรและสินค้าจากผู้ประกอบการขนาดเล็กของอินเดีย 

 

2).กำหนดให้บริษัทค้าปลีกต่างชาติกันเงินลงทุนไว้อย่างน้อย 50% สำหรับการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน (Back-End Infrastructure) ซึ่งหมายถึงการพัฒนาด้านการออกแบบ การควบคุมคุณภาพ และการพัฒนาหีบห่อสินค้า แต่ไม่รวมถึงค่าที่ดินและค่าเช่า 

 

3).กำหนดให้บริษัทค้าปลีกต่างชาติแต่ละบริษัทต้องนำเงินลงทุนเข้าไป (FDI) อย่างน้อย 100 ล้านดอลลาร์สหรัฐ

 

4).บริษัทค้าปลีกต่างชาติที่เข้าไปลงทุนในอินเดียจะต้องอนุญาตให้ผลิตผลทางการเกษตรของเกษตรกรเข้าไปวางจำหน่ายในร้านค้าปลีกโดยไม่ต้องติดตรายี่ห้อ (unbranded) 

 

5).บริษัทค้าปลีกต่างชาติที่เข้าไปลงทุนในอินเดียจะต้องทำการจัดซื้อจัดจ้าง (procurement) จากผู้ประกอบการขนาดย่อมของอินเดีย เป็นมูลค่าอย่างน้อย 30% ของยอดขายของบริษัทในอินเดีย 

 

6).ร้านค้าปลีกของบริษัทค้าปลีกต่างชาติจะได้รับอนุญาตให้เปิดได้เฉพาะในเมืองที่มีประชากรเกิน 1 ล้านคนเท่านั้น หรือให้ขึ้นอยู่กับการตัดสินใจของแต่ละรัฐว่าจะอนุญาตให้เปิดหรือไม่

 

ที่มา ประชาชาติธุรกิจ

วันที่ 18 เมษายน 2566