"การขยายอิทธิพลของจีนในอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง : โอกาสและความท้าทายของไทยและสาธารณรัฐประเทศเกาหลี" : คอลัมน์แก้เกมเศรษฐกิจการเมือง โดย ศ.ดร.อรรถกฤต ปัจฉิมนันท์

 

ผมกับทีมวิจัยได้ศึกษาและวิเคราะห์ “การขยายอิทธิพลของจีนในอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง: โอกาสและความท้าทาย” สำหรับสาธารณรัฐเกาหลีและไทย โดยได้รับทุนจาก Korean Foundation โดยมีทีมวิจัย เช่น Prof. Yoonmin Kim จากมหาวิทยาลัย Keimyung โดยการศึกษามีความน่าสนใจในประเด็นดังกล่าว คือ การใช้นโยบายสาธารณะ และ นโยบายการลงทุนระหว่างประเทศร่วมกัน

 

โดยปัจจุบัน ที่ทราบกัน คือ อนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขงมีศักยภาพกว้างขวางสำหรับหน่วยงานของรัฐ เช่น สาธารณรัฐประเทศเกาหลี (ROK) และประเทศไทยในด้านการเงิน การค้า และการขยายอิทธิพลทางการเมือง

 

อย่างไรก็ตาม อนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขงยังเป็นพื้นที่ของความซับซ้อนของการตัดขวางทางการเมืองความสัมพันธ์ตลอดจนผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจระหว่างหลายภาคส่วนที่มาจากประเทศต่าง ๆ เช่นจีน สหรัฐอเมริกา และญี่ปุ่น ด้วยเหตุนี้ การนำทางผ่านความท้าทายและความซับซ้อนเหล่านี้จะไม่ใช่เรื่องง่าย

 

ในทางกลับกัน การศึกษาและแนวทางการตรวจสอบโอกาสและความท้าทายสำหรับ ROK และประเทศไทยในอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง โดยการค้าของเกาหลีขึ้นอยู่กับสหรัฐอเมริกาและจีนเป็นอย่างมากในช่วงสามปีที่ผ่านมา (2018-2020) สหรัฐอเมริกาและจีนคิดเป็นร้อยละ 38.1 ของการส่งออกทั้งหมดของเกาหลี

ความเข้มข้นนี้ในบางประเทศในความสัมพันธ์ทางการค้าได้ทำให้สาธารณรัฐประเทศเกาหลี อ่อนไหวต่อการเปลี่ยนแปลงของคู่ค้า ช่องโหว่ของ ROK ทำให้อนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง ประกอบด้วย เมียนมาร์ ลาว ไทย กัมพูชา และเวียดนาม น่าสนใจสำหรับการค้าและการลงทุนจากต่างประเทศ จึงถือเอาศักยภาพอันกว้างขวางในการเร่งปฏิกิริยาอย่างกว้างขวางการเติบโตทางเศรษฐกิจ

นอกจากนี้ประเทศไทยยังพยายามที่จะขยายอิทธิพลและปกป้องผลประโยชน์ในฐานะประเทศที่ตั้งอยู่ท้ายแม่น้ำโขงเพราะเขื่อนของจีนตั้งอยู่ต้นน้ำของแม่น้ำโขงสามารถเปลี่ยนแปลงวัฏจักรภัยแล้งตามธรรมชาติของแม่น้ำได้อย่างมากซึ่งไม่เพียงแต่ส่งผลกระทบต่อประเทศไทยเท่านั้นแต่ยังรวมถึงรัฐอื่น ๆ ที่มีอิทธิพลน้อยกว่าในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ด้วย

 

นอกจากนี้ เนื่องด้วยกรอบการแข่งขันที่หลากหลาย เช่น อิรวดี-เจ้าพระยา-โขง ยุทธศาสตร์ความร่วมมือทางเศรษฐกิจ (ACMECS) และความร่วมมือพัฒนาลุ่มน้ำโขงอาเซียน (AMBDC) และการขยายอำนาจของรัฐอื่น ๆ ในอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง เป็นสิ่งสำคัญสำหรับ สาธารณรัฐประเทศเกาหลี และประเทศไทยตระหนักถึงความท้าทายเหล่านี้และตระหนักถึงโอกาสต่างๆ ตามลำดับ

 

กลยุทธ์ที่เหมาะสมเพื่อสนับสนุนการพัฒนาระเบียงเศรษฐกิจและการอำนวยความสะดวกของการค้าระหว่างประเทศ ตลอดจนเพิ่มโอกาสในการลงทุน สำคัญพอๆ กันสำหรับ ทั้งสาธารณรัฐเกาหลีและไทยแสวงหาหนทางที่จะส่งเสริมอิทธิพลทางการเมืองและ ความสัมพันธ์ภายในอนุภูมิภาค

 

มีบทความวิชาการมากมาย ได้กล่าวถึงประเด็นทางเศรษฐกิจตลอดจนอิทธิพลที่เพิ่มขึ้นของจีนในอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง เช่น ได้มีการอภิปรายกันมากมายเกี่ยวกับประโยชน์ด้านการเมืองและ การค้า/การลงทุนในด้านต่างๆ

 

แต่ยังมีความพยายามเพียงเล็กน้อยที่จะเสนอการวิเคราะห์เกี่ยวกับโอกาสและความท้าทายสำหรับสาธารณรัฐเกาหลีและไทยขยายการค้า การลงทุน และอิทธิพลทางการเมืองในแม่น้ำโขง ภูมิภาคย่อย

 

ตัวอย่างเช่น นโยบายของจีนในการยกระดับยุทธศาสตร์เกี่ยวกับการเก็บเกี่ยวในระยะแรก ของโครงการ “Belt and Road” รวมถึงความร่วมมือกับลาว ไทย และกัมพูชา และ การพัฒนาต่อไปของการบังคับใช้กฎหมายและความ ร่วมมือด้านความมั่นคง โครงการความร่วมมือทางเศรษฐกิจอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง (GMS-ECP) ซึ่งเป็นหนึ่งในโครงการความร่วมมือระดับภูมิภาคที่เร็วและมีประสิทธิภาพที่สุดที่จีนเข้าร่วม

 

บทความจำนวนมากกล่าวถึงปัจจัยต่อไปนี้ เป็นหลัก: 

(i) ระดับของการดำเนินการตามโครงการ "สร้างความก้าวหน้าจากศูนย์กลาง" และมุ่งเน้นที่การจัดการความ ร่วมมือกับลาว ไทย และกัมพูชา 

(ii) ประสิทธิผลของการประสานกลไกระหว่างล้านช้าง-แม่โขง ความร่วมมือ (LMC) อนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง (GMS) และแม่น้ำโขง ค่าคอมมิชชั่น (MRC); และ 

(iii) ความตั้งใจของจีนที่จะให้การสนับสนุนทางการเงินและการตลาดที่เพียงพอเพื่อยกระดับความร่วมมืออนุภูมิภาค

 

ดังนั้น วัตถุประสงค์ของงานชิ้นนี้ คือ ต้องการคำตอบว่า 

1) ในการขยายอิทธิพลของจีน โอกาสและความท้าทายของสาธารณรัฐเกาหลีและไทยจะได้อะไรบ้างในอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง และ 

2) โอกาสและความท้าทายสำหรับสาธารณรัฐเกาหลีและไทยที่จะขยายตัวมีอะไรบ้างในประเด็นความสัมพันธ์ทางการค้าในอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขงท่ามกลางกรอบการแข่งขัน เช่น ความร่วมมือล้านช้าง-แม่โขง (LMC) อนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง (GMS) และคณะกรรมาธิการแม่น้ำโขง (MRC) เพื่อเพิ่มผลประโยชน์เชิงกลยุทธ์ของนโยบายการลงทุน

 

ซึ่งอาทิตย์หน้าผมจะหาคำตอบมาให้ ในตอน 2

 

ที่มา ฐานเศรษฐกิจ

วันที่ 9 กุมภาพันธ์ 2566