รอบปีที่ผ่านมาอินโดนีเซียเป็นข่าวใหญ่หลายครั้งเรื่องที่บริษัทดังระดับโลกเตรียมเข้าไปลงทุน อีซูซุเป็นกรณีล่าสุดที่ส่งผลสะเทือนมาถึงตลาดหุ้นไทยวานนี้ (8 มิ.ย.) แม้สุดท้ายมีแถลงการณ์ออกมาว่ายังไม่ย้ายฐานจากไทย แต่ความแข็งแกร่งของอินโดนีเซียเป็นบทเรียนที่ต้องศึกษา

 

Key Points:

 

* กลางเดือน พ.ค.2565ประธานาธิบดีโจโก วิโดโดของอินโดนีเซียอาศัยจังหวะไปประชุมที่กรุงวอชิงตันพบอีลอน มัสก์

* ปี 2565  เอฟดีไอในอินโดนีเซียพุ่งขึ้นถึง 44.2% เป็นเงิน 4.56 หมื่นล้านดอลลาร์ 

* จุดแข็งของอินโดนีเซียมีทั้งด้านฮาร์ดแวร์และซอฟต์แวร์ ฮาร์ดแวร์คือมีทรัพยากรธรรมชาติสมบูรณ์ ประชากรจำนวนมากเป็นคนหนุ่มสาว

* ซอฟต์แวร์คือการปฏิรูปการเมือง แก้ไขรัฐธรรมนูญ ดึงทหารออกจากการเมือง เดินหน้าสู่ระบอบประชาธิปไตย ประธานาธิบดีมาจากการเลือกตั้งโดยตรง

 

ตลาดหุ้นไทยวานนี้หุ้นบริษัทผลิตชิ้นส่วนรถยนต์ดิ่งหนักตั้งแต่เปิดตลาด  เมื่อสำนักข่าวรอยเตอร์รายงานว่า นายอากุส กูมิวัง การ์ตาซัสมิตา รัฐมนตรีว่าการกระทรวงอุตสาหกรรมอินโดนีเซีย ซึ่งไปร่วมงานสัปดาห์ธุรกิจญี่ปุ่น-อาเซียนที่กรุงโตเกียวได้เข้าพบกับผู้บริหารบริษัทอีซูซุ  บริษัทผลิตรถบรรทุกญี่ปุ่นแล้วเปิดเผยว่า อีซูซุมีแผนย้ายโรงงานในประเทศไทยไปยังอินโดนีเซีย และอาจเริ่มต้นการผลิตได้เร็วสุดปีหน้า 

 

 

“เราชื่นชมการตัดสินใจของอีซูซุ เราจะจัดหามาตรการจูงใจและสนับสนุนกระบวนการโยกย้าย” แถลงการณ์จากรัฐมนตรีระบุ

 

ช่วงบ่ายวันเดียวกัน  บริษัท ตรีเพชร อีซูซุเซลส์ จำกัด ชี้แจงว่า ไม่มีแผนย้ายฐานการผลิตจากไทยไปอินโดนีเซีย 

 

อย่างไรก็ตามในฐานะเพื่อนร่วมภูมิภาคที่ต้องร่วมมือกันบ้างแข่งขันกันบ้าง ต้องยอมรับว่าอินโดนีเซียเข้าตาบรรษัทข้ามชาติขนาดใหญ่หลายแห่ง ชวนให้ตั้งคำถามว่า อินโดนีเซียมีดีอะไรทำไมบริษัทดังจึงพากันไปที่นั่น

 

ประธานาธิบดีจีบ‘อีลอน มัสก์’ถึงที่ :

 

กลางเดือน พ.ค.2565 ประธานาธิบดีโจโก วิโดโดของอินโดนีเซียเดินทางไปกรุงวอชิงตันเพื่อร่วมประชุมผู้นำสหรัฐ-อาเซียนสมัยพิเศษ ไปแล้วไม่เสียเที่ยวเพราะได้แวะไปหาอีลอน มัสก์ ซีอีโอบริษัทผลิตรถไฟฟ้า “เทสลา”ที่ฐานปล่อยจรวดของสเปซเอ็กซ์อีกธุรกิจหนึ่งของมัสก์ ในเมือง Boca Chica รัฐเท็กซัส พร้อมเชิญมหาเศรษฐีรายนี้มาเยือนอินโดนีเซียในเดือน พ.ย.ที่โจโกวีจะเป็นเจ้าภาพการประชุมผู้นำกลุ่มจี 20ที่เกาะบาหลี เรื่องที่หารือกันในตอนนั้นคือโอกาสการลงทุนในอุตสาหกรรมนิกเกิลในอินโดนีเซีย และการจัดหาแบตเตอรีรถยนต์ไฟฟ้า ซึ่งมัสก์กล่าวว่ามีโอกาสที่เทสลากับอินโดนีเซียจะได้เป็นพันธมิตรกันในหลายด้าน เนื่องจากอินโดนีเซียมีศักยภาพมากมาย

 

โดดเด่นเจ้าภาพจี 20 :

 

ช่วงเดือน พ.ย.2565 ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เป็นที่จับจ้องของชาวโลกเพราะเป็นเจ้าภาพการประชุมใหญ่ถึง 3 รายการเริ่มตั้งแต่การประชุม“อาเซียน ซัมมิต”ที่กรุงพนมเปญ กัมพูชา วันที่ 10-13 พ.ย.  การประชุมสุดยอดผู้นำเขตเศรษฐกิจใหญ่สุด 20 ประเทศ (จี20) ที่บาหลี อินโดนีเซีย วันที่ 15-16 พ.ย.  และการประชุมเอเปค (APEC 2022) ที่กรุงเทพฯ วันที่ 18-19 พ.ย. แต่ที่ได้หน้าไปเต็มๆ ต้องยกให้การประชุมจี20 ที่อินโดนีเซีย เพราะเป็นศูนย์รวม “ตัวตึง” การเมืองโลก ทั้งประธานาธิบดีโจ ไบเดนของสหรัฐ และประธานาธิบดีสี จิ้นผิงของจีน ที่มาพบกันครั้งแรกในรอบหลายปี แถมยังได้อีลอน มัสก์มาด้วยตามที่เคยเชิญไว้เมื่อเดือน พ.ค.  ช่วยให้ภาพของอินโดนีเซียโดดเด่นมากกว่าการประชุมในประเทศเพื่อนบ้านที่จัดขึ้นในช่วงเวลาไล่เลี่ยกัน 

 

เอฟดีไอไหลทะลัก :

 

ปี 2565 การลงทุนโดยตรงจากต่างประเทศ (เอฟดีไอ) ในอินโดนีเซียพุ่งขึ้นถึง 44.2% เป็นเงิน 654.4 ล้านล้านรูเปี๊ยะห์ (4.56 หมื่นล้านดอลลาร์) ไม่รวมการลงทุนภาคธนาคารและภาคน้ำมันและก๊าซ นักลงทุนรายใหญ่คือสิงคโปร์ จีน และฮ่องกง

 

เปิดจุดแข็งอินโดนีเซีย :

 

จุดแข็งในการดึงเม็ดเงินลงทุนของอินโดนีเซียมองได้สองมุมทั้งมุมฮาร์ดแวร์และซอฟต์แวร์ ในมุมฮาร์ดแวร์ตัวแรก อินโดนีเซียเป็นประเทศที่มีทรัพยากรธรรมชาติอุดมสมบูรณ์ จึงพยายามนำแหล่งนิกเกิลสำรองที่มีอย่างมหาศาลมาใช้ประโยชน์ในการพัฒนาอุตสาหกรรมแบตเตอรี่และยานยนต์ไฟฟ้าในประเทศ

 

ในอดีตอินโดนีเซียเป็นเป็นผู้ส่งออกแร่นิกเกิลรายใหญ่ของโลก แต่ออกกฎหมายห้ามส่งออกแร่ดิบในปี 2563 เพื่อสร้างหลักประกันว่านักลงทุนมีแร่นิกเกิลเพียงพอสำหรับการถลุงในประเทศ เห็นได้จากใน

เดือน ก.พ.ที่ผ่านมา ประธานาธิบดีโจโกวี เผยถึงสิ่งที่เคยคุยกับมัสก์เรื่องการลงทุนของเทสลาในอินโดนีเซีย

“ผมบอกกับเขาว่าถ้าคุณลงทุนในอินโดนีเซีย ผมยกสัมปทานนิกเกิลให้เลย” ผู้นำอินโดนีเซียกล่าวด้วยความมั่นใจว่าอินโดนีเซียเหนือกว่าประเทศอื่นๆ เทสลาอาจกำลังพิจารณาเข้ามาลงทุน เพราะประเทศนี้มีแหล่งนิกเกิลใหญ่ที่สุดและตลาดภายในใหญ่

 

ตลาดภายในอินโดนีเซียถือเป็นฮาร์ดแวร์ตัวที่ 2 ข้อมูลจากเว็บไซต์ datareportal.com ชี้ว่า ในเดือน ม.ค.2566 อินโดนีเซียมีประชากร 276.4 ล้านคน เพิ่มขึ้น 0.6% จากปี 2565-2566 ประชากรหญิงคิดเป็น 49.7% ชาย 50.3% อาศัยอยู่ในเมือง 58.2% อยู่ในชนบท 41.8%

 

ที่ต้องพิจารณาควบคู่กับจำนวนประชากรคือการเปิดรับดิจิทัล นับตั้งแต่ต้นปี 2566 อินโดนีเซียมีผู้ใช้อินเทอร์เน็ต 212.9 ล้านคน อัตราการเข้าถึงอินเทอร์เน็ตอยู่ที่ 77% จำนวนผู้ใช้โซเชียลมีเดีย 167 ล้านคน คิดเป็น 60.4% ของประชากรทั้งหมดการใช้อินเทอร์เน็ตบนมือถือ 353.8 ล้านครั้ง คิดเป็น 128% ของประชากร

 

แยกทหารออกจากการเมือง :

 

องค์ประกอบอีกส่วนที่ทำให้อินโดนีเซียน่าสนใจสำหรับนักลงทุนต่างชาติคือซอฟต์แวร์การเมือง ปัจจุบันประเทศนี้ปกครองในระบอบประชาธิปไตยระบบประธานาธิบดีซึ่งกว่าจะมาถึงวันนี้อินโดนีเซียเคยปกครองในระบอบเผด็จการและทหารเข้ามายุ่งเกี่ยวกับการเมืองเหมือนหลายๆ ประเทศในแถบนี้ 

 

นับตั้งแต่ได้รับเอกราชในปี 2491-หลังวิกฤติเศรษฐกิจต้มยำกุ้งปี 2541 อินโดนีเซียมีประธานาธิบดีเพียงสองคนคือซูการ์โนและซูฮาร์โต โดยซูฮาร์โตครองอำนาจนานถึง 31 ปี ระหว่างนั้นมีการใช้ข้าราชการและทหารเข้ามาเป็นกลไกทางการเมือง จัดที่นั่งให้ทหารในสภา ทหารมีสิทธิลงมติกฎหมาย กองทัพมีบทบาทสองอย่างเรียกว่า dwifungsi คือนอกจากป้องกันประเทศแล้วยังต้องมีบทบาททางสังคมการเมืองด้วย

 

วิกฤติการเงินเอเชียผนวกกับปัญหาการทุจริตเอื้อพวกพ้องของรัฐบาลซูฮาร์โตทำให้ประชาชนอินโดนีเซียออกมาประท้วงใหญ่ในปี 2541 บานปลายกลายเป็นการเผาทำลายธุรกิจของประชาชนเชื้อสายจีน จนรัฐบาลซูฮาร์โตเอาไม่อยู่ต้องลาออก อินโดนีเซียปฏิรูปการเมืองครั้งใหญ่เริ่มจากการแก้ไขรัฐธรรมนูญ ดึงทหารออกจากการเมือง ประชาชนมีสิทธิเลือกตั้งประธานาธิบดีโดยตรงไม่ต้องผ่านการคัดเลือกของทหารในสภาอีกชั้นหนึ่ง ซูซิโล บัมบัง ยูโดโยโนเป็นประธานาธิบดีคนแรกที่มาจากการเลือกตั้งโดยตรงเมื่อวันที่ 5 ก.ค. 2547

 

ในสมัยยูโดโยโน อินโดนีเซียผงาดชัดในฐานะผู้นำอาเซียน ไม่ใช่แค่ในฐานะประเทศใหญ่สุดประชากรมากสุดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ แต่การมีผู้นำจากการเลือกตั้งโดยตรงของประชาชนยิ่งทำให้การดำเนินนโยบายของอินโดนีเซียน่าเชื่อถือยิ่งขึ้นในประชาคมโลก นับตั้งแต่สิ้นยุคซูฮาร์โตในปี 2541 กระบวนการเปลี่ยนผ่านสู่ประชาธิปไตยของอินโดนีเซียได้รับเสียงชื่นชมไปทั่ว

 

‘โจโกวี’ ผู้นำทำเพื่อชาติ :

 

สำหรับประธานาธิบดีวิโดโด หรือที่รู้จักกันในนาม “โจโกวี” เป็นอีกคนหนึ่งที่ส่งเสริมชื่อเสียงประเทศให้แข็งแกร่งในเวทีโลก เขาเป็นผู้ว่าราชการกรุงจาการ์ตามาก่อน เส้นทางจากผู้ว่าฯ เมืองหลวงสู่ประธานาธิบดีของเขาทำให้ตำแหน่งผู้ว่าฯ จาการ์ตาถูกจับตาว่านี่อาจเป็นสนามสำหรับคนที่อยากลงการเมืองระดับชาติก็ได้

 

ผลงานเด่นของโจโกวีเห็นชัดตอนเป็นประธานการประชุมผู้นำจี20 ในช่วงที่สงครามรัสเซีย-ยูเครนคุกรุ่น โจโกวีเดินสายไปทั้งรัสเซียและยูเครนพบผู้นำสองประเทศเพื่อแสดงความปรารถนาสันติภาพของอินโดนีเซีย

 

รัฐมนตรีต่างประเทศคู่บุญ :

 

ความสำเร็จด้านต่างประเทศของโจโกวีส่วนหนึ่งต้องให้เครดิต “เรตโน มาร์ซูดี” รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศหญิงคนแรกของอินโดนีเซีย อดีตนักการทูตมากฝีมือที่เป็นรัฐมนตรีคู่บุญมาตั้งแต่เดือน ต.ค.2557 ตอนที่ทหารเมียนมารัฐประหารโค่นรัฐบาลพลเรือนของนางอองซาน ซูจี เมื่อวันที่ 1 ก.พ.2564 อินโดนีเซียแสดงบทบาทผู้นำอาเซียนเจรจากับฝ่ายทหารและฝ่ายประชาธิปไตยหาทางออกวิกฤติการณ์ในเมียนมา

 

เหล่านี้คือตัวอย่างแค่เพียงส่วนหนึ่งที่ชี้ให้เห็นว่า เมื่อมีฮาร์ดแวร์ดีและซอฟต์แวร์เด่น อินโดนีเซียจึงเดินหน้าได้ทั้งในเวทีเศรษฐกิจและการเมือง กรณีอีซูซุแม้ประกาศชัดว่ายังไม่ย้ายฐานการผลิตจากประเทศไทย แต่ไม่ใช่เรื่องให้นิ่งนอนใจเพราะในโลกที่เปลี่ยนแปลงเร็ว ไทยจำเป็นต้องพัฒนาศักยภาพทุกอย่างแข่งกับประเทศอื่นๆ ให้ได้ 

 

ที่มา กรุงเทพธุรกิจ

วันที่ 9 มิถุนายน 2566